Het begin van de Nederlandse zin : syntactische analyse van de relatie tussen aanloop en eerste stuk in mededelende zinnen op basis van een corpusonderzoek

(fre) Ce mémoire a pour but d’analyser la syntaxe de la phrase déclarative orale en Néerlandais, plus précisément le lien entre les deux segments préverbaux que l’on appelle ‘aanloop’ (ou préambule) et ‘eerste zinsplaats’ (ou premier syntagme). Ces deux concepts sont premièrement définis sur base de grammaires et d’ouvrages de référence. Les éléments qui peuvent occuper ces deux segments, tant sur base de leur forme que sur base de leur fonction, sont par la même occasion déterminés. En analysant des échantillons de deux corpus de textes (le NRC pour la langue écrite et le CGN pour la langue orale), une analyse contrastive est ensuite effectuée afin d’identifier les éléments que l’on retrouve concrètement en début de phrase déclarative, et de comparer la théorie avec la pratique. Il ressort de cette étude que les clauses du CGN contiennent plus souvent un préambule que celles du NRC. En outre, il semble que les locuteurs utilisent des mécanismes afin de produire des phrases courtes et concises (pronominaliser des groupes nominaux ou favoriser les adverbes au lieu de groupes prépositionnels par exemple). Ces résultats doivent cependant être confirmés par une étude à plus grande échelle.

(dut) Deze scriptie bestudeert de syntaxis van de mededelende gesproken zin in het Nederlands, in het bijzonder het verband tussen de aanloop en de eerste zinsplaats. Aan de hand van grammatica’s en naslagwerken worden eerst deze twee syntactische concepten belicht. Er wordt ook bepaald welke constituenten in de aanloop en in het eerste stuk kunnen staan, vanuit vormelijke en functionele standpunten. Door middel van een kleinschalig contrastief corpusonderzoek wordt er dan bekeken welke elementen daar effectief voorkomen en hoe vaak elk type structuur gebruikt wordt, in geschreven (NRC corpus) en in gesproken taal (CGN). Uit het onderzoek blijkt dat de hits uit het CGN redelijk vaker een aanloop bevatten dan die uit het NRC. Verder lijken de gesprekspartners in gesproken taal gebruik te maken van mechanismen om hun zinnen zo kort en bondig mogelijk te maken (voornaamwoorden gebruiken, bijwoorden i.p.v. voorzetselconstituenten bevorderen bijvoorbeeld). Toch moeten deze resultaten en interpretaties bevestigd worden op basis van een breder onderzoek.