De regionale overheid: Het Waalse en Brusselse Hoofdststedelijke Gewest en de Franse en Duitstalige Gemeenschap

De complexiteit van het Belgische institutionele systeem vloeit voort uit een compromis dat werd bereikt ten tijde van de grondwetsherziening van 1970 tussen de Vlaamse partijen enerzijds, en de Franstalige partijen anderzijds. De Vlaamse partijen verdedigden een federale structuur gesteund op de twee grote taalgemeenschappen van het land (waarbij Brussel deel zou uitmaken van de Vlaamse Gemeenschap). De Franstalige partijen brachten een logica met drie entiteiten naar voren - Vlaanderen, Wallonië en Brussel – met de bedoeling aan elk van hen meer autonomie te geven om hun eigen economische ontwikkeling in handen te nemen (Deschouwer, 2009). België kent sindsdien twee soorten deelstaten: drie gemeenschappen (Frans, Vlaams en Duitstalig) waaraan culturele, sociale en onderwijscompetenties zijn overgedragen, en drie gewesten (Waals, Vlaams en Brussel-Hoofdstad) aan wie economische en sociale bevoegdheden in de brede zin van het woord zijn toegewezen. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de politieke en administratieve organisatie van de deelstaten in het centrum (Brussel-Hoofdstad) en in het zuiden van het land (Franse Gemeenschap, Waals Gewest, Duitstalige Gemeenschap). Eerst volgt een beknopt overzicht van de evolutie van deze entiteiten in de context van de verschillende fasen van de staatshervorming. Vervolgens schetsen we de bevoegdheidsverdeling met het doel de asymmetriën tussen de deelstaten op institutioneel vlak naar voren te brengen. Tot slot beschrijven we elke entiteit afzonderlijk. Om een zekere homogeniteit te handhaven met het hoofdstuk over Vlaanderen wordt de volgende indeling gevolgd: politieke en bestuurlijke organisatie, financiële middelen, personeelsmiddelen en administratieve instellingen. In een kort besluit komen we terug op de belangrijkste uitdagingen waarmee deze vier entiteiten geconfronteerd zijn.