De productie en perceptie van NVT- en NT1-klemtoon

(dut) In mijn bijdrage zal ik verslag doen van een studie over de productie van Nederlandse klemtoon door Franstalige leerders van het Nederlands (Michaux & Caspers, te verschijnen). In tegenstelling tot het Nederlands kent het Frans geen contrastieve en variabele klemtoon, maar eerder een standaard finaal accent dat van de laatste syllabe van een woord verdwijnt, indien dit zich in een grotere woordgroep bevindt, ten gunste van de finale syllabe van deze woordgroep. In Franstalig België komt klemtoon amper aan bod tijdens het NVT-leertraject, waardoor leerders er meestal niet mee vertrouwd zijn. In de huidige studie hebben NVT-leerders (n=30) en een T1-controlegroep (n=10) dertig Nederlandse drielettergrepige woorden in een voorleestaak drie keer uitgesproken (X heb ik gezegd, Ik heb X gezegd, Ik heb gezegd X). We zijn uitgegaan van twee hypotheses: ten eerste werd aangenomen dat de NVT-sprekers een finale klemtoon zouden produceren, ongeacht de verwachte klemtoonpositie, als gevolg van transfer uit de moedertaal. Ten tweede werd geponeerd dat zinsfinale stimuluswoorden vaker een finale klemtoon zouden krijgen dan niet-finale aangezien het fraseniveau in het Frans een cruciale rol speelt bij de verdeling van accenten en de standaard prominentie er die plaats bekleedt (cf. supra). Het materiaal werd door drie luisteraars perceptief gelabeld (beklemtoonde syllabe = 1 of 2 of 3). Uit de resultaten bleek ten eerste dat de sprekers de finale syllabe het vaakst beklemtoonden (47,4%), maar ook dat er veel variatie was tussen de sprekers. Verder werd duidelijk dat het zinsniveau invloed had op de plaatsing van de klemtoon. Bovendien bleek dat de labelaars in soms een derde van de gevallen niet konden uitmaken welke syllabe als beklemtoond moest worden beschouwd. Op deze opmerkelijke, perceptieve onduidelijkheid wordt in een verdere stap van het onderzoek ingegaan aan de hand van akoestische analyses. Referentie Michaux, Marie-Catherine ; Caspers, Johanneke. The production of Dutch word stress by Francophone learners. Prosody-Discourse Interface (KU Leuven, Leuven, du 11/09/2013 au 13/09/2013). In: Proceedings of the Prosody-Discourse Interface Conference 2013 (IDP 2013), 2013. 9-789090278-76-6. http://hdl.handle.net/2078.1/144065