De Rijkswacht (1918 – 1957) : De Belgische Gendarmerie tussen evolutie en revolutie

Na de Belgische onafhankelijkheid wordt op 26 december 1830 de Belgische Gendarmerie Nationale opgericht, voortgekomen uit de Koninklijke Marechaussee. Door het ontbreken van politieke overeenstemming, stemt het Belgische parlement pas in 1957 in met een wet voor de Rijkswacht. Tot die tijd werkt de Rijkswacht nog steeds op basis van de Koninklijke Besluiten van 1814 en het ‘Reglement op de policie’ van1815, zoals die tot 1940 ook voor de Koninklijke Marechaussee op hoofdlijnen van toepassing waren. In de wet van 1957 wordt de Rijkswacht aangewezen als eerste politieorganisatie binnen het Belgische politieapparaat. Dat is een succes en ook een kans voor de Rijkswacht om te groeien. Om deze nieuwe situatie te begrijpen gaan we terug naar 1918. Vanaf het einde van WO I volgen we de groei, de reorganisaties en de problemen van de Rijkswacht. Via de sociale strijden in de jaren ’30, de positie van de Rijkswacht in WO II, de zuivering van het korps tot de Koningskwestie van 1950. Het instituut ‘gendarmerie’ verandert in die periode in relatie met ontwikkelingen bij of door conflicten met de politieke overheden, het leger, de justitie, maar ook de bevolking. De schrijver gaat in op onder andere de taken, de militarisering en de bewapening van het korps. Maar ook de identiteit, de (on)afhankelijheid en de waarden van de gendarmen krijgen aandacht. Daarbij belicht hij de overeenkomsten en verschillen met vergelijkbare ontwikkelingen bij de Koninklijke Marechaussee in deze periode. Zo krijgen we ook een nieuwe (relatieve) kijk op de geschiedenis van de Koninklijke Marechaussee.