Literaire opleiding en seksualiteit als middelen tot vrouwenemancipatie : een vergelijkende letterkundige analyse van 'Eva' van Carry van Bruggen en de 'Claudine'-romans van Colette

(dut) Vrouwenemancipatie is een doel die bereikt kan worden met behulp van verschillende instrumenten. Voor deze vergelijkende letterkundige analyse zullen twee romans van de Claudine-reeks (1900-1907) van Colette en de roman Eva (1927) van Carry van Bruggen bestudeerd worden. In deze romans werden twee opvallende en relevante sleutels tot vrouwenemancipatie gevonden die als belangrijke thema’s verschenen in beide verhalen: literaire opleiding en seksualiteit. Daarom wordt het eerste hoofdstuk van deze masterproef besteed aan het belang van literaire opleiding voor vrouwenemancipatie, terwijl het tweede hoofdstuk zich richt op de invloed van seksualiteit voor een persoonlijke vrijheid. Op het eerste gezicht kunnen deze twee centrale thema’s moeilijk verenigbaar lijken, toch hebben ze veel met elkaar gemeen. Zo verschijnen er meerdere citaten van Claudine en ménage (1902) in Eva, vaak als inspiratie voor, onder andere, seksuele vrijheid. Dit toont aan hoe een roman, dus ook de literatuur, zowel een invloed kan hebben op vrouwenemancipatie als op seksualiteit. Deze twee onderwerpen zullen apart bestudeerd worden om hun afzonderlijke invloed te analyseren op vrouwenemancipatie, maar ze zullen ook samen besproken worden via tekstanalyse met de citaten uit de roman van Colette die verschijnen in Eva. Het verband tussen Eva en de romans van Colette werd al geciteerd door Wolf (1980) en door De Koning (2002), maar werd nooit nader onderzocht. Daarom is het relevant om een vergelijkende letterkundige analyse uit te voeren tussen deze twee belangwekkende werken. Er is al onderzoek verricht naar seksualiteit in het werk van Colette en Carry van Bruggen. Toch is het dankzij genderstudies mogelijk om dit aspect in een ander licht te bekijken. De tekstanalyse in het tweede hoofdstuk is gebaseerd op een vergelijking van de theorie van Rich over Compulsory Heterosexuality (1980) met het bestaan van de biseksualiteit. Hierbij wordt de invloed van heteronormativiteit op de seksualiteit van de hoofdpersonages onderzocht. Uit mijn onderzoek blijkt dat zowel literaire opleiding als seksualiteit motoren waren tot vrouwenemancipatie, maar dat ze op verschillende niveaus werken. Een tweede resultaat is het belang van wederzijdse hulp tussen vrouwen, wat een bijzondere emancipatorische impact heeft op de vrouwelijke personages in de romans.

(eng) Women’s emancipation is a goal which can be achieved by various means. In this comparative literary analysis of Colette’s and Van Bruggen’s novels, respectively the 'Claudine'-series (1900-1907) and 'Eva' (1927), two striking and relevant keys towards women’s emancipation appear as themes in the novels. The first chapter is devoted to the importance of literary education for emancipation. The second chapter focuses on the influence of sexuality for personal freedom. At first glance, these two themes may appear inconsistent and very distinct from each other but they actually work together for this analysis. Several sentences quoted from 'Claudine en ménage' (1902) in 'Eva' are inspiring for instance for the Dutch main character’s sexual freedom. This is an example of a novel’s influence, and thus literature’s impact, for women’s emancipation as well as for sexual freedom. These two main themes will be studied apart to analyse their specific influence on women’s emancipation, but they will also be examined together in the text analysis with the quotations from Colette’s novel which appear in 'Eva'. The link between these novels has already been found in previous research by Wolf (1980) and De Koning (2002), but it has never been researched thoroughly. Therefore, a comparative literary analysis between these books is relevant. There have also already been studies about sexuality in the works of Colette and Carry van Bruggen. However, thanks to gender studies, we can shed a new light on this topic. The second chapter’s text analysis is based on a comparison between Rich’s theory about 'Compulsory Heterosexuality' (1980) and the existence of bisexuality. The influence of heteronormativity on the main characters’ sexuality will be researched in this second chapter. Although they work on different levels of efficiency, this study reveals that literary education as well as sexuality play a determining role for women’s emancipation. A second result is the importance of sisterhood which has an unequivocal emancipatory impact on women in the novels.